Prywatne ośrodki leczenia alkoholizmu - dobre placówki, czy wolnoamarykanka ?

Od pewnego czasu rynek usług medycznych w Polsce poszerza się o coraz większą liczbę niepublicznych, prywatnych placówek leczenia uzależnień. To niewątpliwe pozytywny trend, zwiększający dostępność leczenia, budujący zdrową konkurencję oraz służący ciągłemu podnoszeniu jakości oferowanych usług. Nie sposób jednak nie zauważyć pojawiających się równocześnie zagrożeń. Warto mieć świadomość, że takowe istnieją i na czym polegają.

W przeciwieństwie bowiem do placówek realizujących kontrakt podpisany z Narodowym Funduszem Zdrowia prywatne ośrodki leczenia alkoholizmu nie podlegają żadnemu nadzorowi merytorycznemu. Oznacza to, iż tylko od profesjonalizmu, uczciwości i zawodowej etyki zarządzających ośrodkami prywatnymi zależy jakość oferowanych przez nie usług. Warto wiedzieć także, że w związku z brakiem stosownych uregulowań prawnych w Polsce prywatny ośrodek terapii uzależnień otworzyć może…każdy, zatrudniając  na stanowisku terapeuty… szewca, którego w reklamach określi jako "doświadczonego specjalistę d.s. uzależnień".

Czy zatem specyfiką ośrodków prywatnych jest nieuczciwość i brak profesjonalizmu? Nie. Wiele z tego typu ośrodków oferuje usługi na niezwykle wysokim poziomie, zapewnia doskonałe warunki do leczenia i szczyci się skutecznością. Warto jednak wiedzieć, że dobry ośrodek leczenia alkoholizmu rozpoznamy po tym, że spełnia on  kilka podstawowych, ale szalenie ważnych warunków:

• zatrudniają wyłącznie wysoko wykwalifikowaną kadrę; pracownicy legitymują się certyfikatami specjalisty psychoterapii uzależnień i współuzależnienia, instruktora terapii uzależnień, dyplomem psychologa, specjalizacją lekarską lub są w procesie certyfikacji
• zatrudniają odpowiednio wysoką liczbę terapeutów w stosunku do liczby pacjentów
  posiadają własny, szczegółowy program terapii, która realizowana jest przez pacjentów w trakcie leczenia
• poddają swoją pracę tzw. superwizji, czyli konsultują ją z doświadczonym terapeutą spoza ośrodka, posiadającym tytuł superwizora
• zapewniają opiekę lekarza psychiatry i internisty
• zobowiązują się w formie kontraktu do wypełnienia określonych zadań
• nie zajmują się leczeniem wszystkiego (zwracamy tu szczególną uwagę na małe ośrodki, oferujące terapię alkoholizmu, nikotynizmu, nałogowego grania, erotomanii, zakupoholizmu, lekomani itd.

Zachęcamy Państwa tym samym do uważnej analizy oferowanych przez prywatne ośrodki usług i sugerujemy, by sprawdzali Państwo czy i w jaki sposób placówka spełnia wymienione wyżej warunki. Poszukując informacji mają Państwo prawo pytać o każdy z opisanych standardów i żądać wglądu w dokumenty potwierdzające kwalifikacje i doświadczenie kadry terapeutycznej. Jest ważne, by szukając dobrego ośrodka leczenia uzależnień nie kierować się jedynie kryterium dotyczącym formy własności.  Zarówno wśród placówek publicznych, jak i prywatnych znajdziemy ośrodki dobrze, profesjoanlnie pracujące, jak i przybytki, których praca pozostawia wiele do życzenia. Kluczem do znalezienia dobrego ośrodka jest więc zdecydowanie wiedza o standardach, jakie placówka odwykowa powinna spełniać i ich sprawdzenie jeszcze przed podjęciem leczenia. Jeżeli zalezy Państwu na tym, by podejmować terapię w dobrych ośrodkach leczenia alkoholizmu - zachęcamy raz jeszcze do aktywności, czyli zdobywania podstawowej wiedzy o współczesnych standardach leczenia, oraz do kontaktu z placówkami, by uzyskać potrzebne informacje u źródeł. 

Leczenie uzależnień czy SPA ? 

Zatrzymując się przy temacie dobrych, prywatnych ośrodków leczenia uzależnień nie można też pominąć oczekiwań dotyczących warunków, w jakich odbywać będzie się leczenie. Jest rzeczą oczywistą, że ośrodki niepubliczne zwykle dysponują bazą lokalową wysokiej jakości, zapewniając Pacjentom odpowiedni komfort pobytu. Osoby podejmujące leczenie alkoholizmu czy innych uzależnień mają oczywiście prawo kierować się także tego typu kryteriami przy wyborze placówki. Chcielibyśmy jednak przy okazji zwrócić uwagę na potencjalne niebezpieczeństwo, jakie towarzyszy ocenianiu ośrodka pod kątem kryteriów nie tyle profesjonalnych, ile raczej tych związanych z komfortem pobytu w placówce.

Leczenie uzależnień, szczególnie w warunkach stacjonarnych (ośrodek zamknięty) to proces bardzo intensywny i skoncentrowany przede wszystkim na tym, by pomóc Pacjentowi rozpoznać i zrozumieć swoją chorobę oraz przygotować Go do radzenia sobie z nią po opuszczeniu placówki. Jest jasnym, że w trakcie leczenia dąży się także do tego, by Pacjent poprawił swoją kondycję psychiczną, fizyczną i „wydobrzał” w tak szerokim zakresie, w jakim tylko jest to możliwe na początkowym etapie terapii. Zdarza się jednak, że sami Pacjenci lub ich rodziny koncentrują się w kontekście leczenia i wyboru odpowiedniej placówki nie na tym, co jest rzeczywiście najważniejsze. Wielokrotnie spotykaliśmy się z sytuacją, w której osoby poszukujące ośrodka terapeutycznego (!) kładły szczególny nacisk właśnie na warunki bytowo-rekreacyjne. W ich własnej definicji dobrego, prywatnego ośrodka leczenia uzależnień zawierały się np. elementy takie jak: basen, usługi kosmetyczne, możliwość uprawiania specyficznych sportów (jazda konna, tenis), sauna itd. itp. W przekonaniu wielu osób niepubliczna placówka leczenia uzależnień miałaby więc stanowić coś w rodzaju specyficznego połączenia ośrodka odwykowego ze SPA i centrum rekreacyjnym….Problem nie polega jednak na tym, że ludzie, nie posiadając określonej wiedzy na temat specyfiki leczenia, formułowali tego typu oczekiwania. Polega raczej na tym, iż część osób poszukujących dobrego ośrodka, po otrzymaniu stosownych informacji na temat specyfiki leczenia odwykowego, w tym roli warunków bytowo-rekreacyjnych - nadal rozumiała relaks i rekreację jako zasadniczy czynnik leczący… To oczywiście kardynalny błąd w myśleniu, mogący w dramatyczny sposób przełożyć się na realne efekty leczenia. 

Leczenie w ośrodku stacjonarnym, także prywatnym, to proces na tyle intensywny i trudny, że wymaga przede wszystkim poważnego zaangażowania Pacjenta i pełnej koncentracji na tym, co stanowi treść terapii. Oznacza to najzwyczajniej w świecie, że znakomita część dnia podporządkowana jest procesowi terapeutycznemu. Leczenie w ośrodku to kilka godzin zajęć terapeutycznych, konsultacje indywidualne i zadania, które Pacjent wykonuje samodzielnie w tzw. wolnym czasie. Istotne jest także to, by uwagi Pacjenta nie rozpraszały w trakcie leczenia zbędne bodźce i aktywności. Nie oznacza to oczywiście, że dobry ośrodek leczenia alkoholizmu i innych uzależnień strukturalizuje leczenie w taki sposób, by Pacjent nie miał chwili oddechu. Takie chwile oczywiście są i wymaga tego zwykła higiena psychiczna. Na pewno jednak akcenty rozłożone są w taki sposób, że zasadniczą część czasu spędzanego w placówce poświęca się terapii, a nie rekreacji. I tak właśnie powinno być. Zasadniczą siłą leczenia w warunkach stacjonarnych jest właśnie to, że stwarza ono Pacjentowi warunki, które pozwalają mu w sposób maksymalny skupić się na tym, co najważniejsze - na leczeniu. Zwracamy więc uwagę na to, by - poszukując dobrego ośrodka terapeutycznego - nie kierować się przede wszystkim jego potencjałem rekreacyjnym. Dobry ośrodek leczenia uzależnień, to placówka, która oferuje intensywny program terapeutyczny, a nie bogactwo usług rekreacyjnych. Terapia zaś - jeśli ma przynieść efekty - to czas pracy, a nie odnowy biologicznej.